قابل ذکر است که فایل Pdf و Word کتاب در صورت تمایل مشتری پس از خرید ارسال میگردد.

کتاب حاضر به بررسی تاثیر دو عامل مهم ایدئولوژی ( مذهب ) و ژئوپلتیک در سیاست خارجی ج.ا. ایران در چهار دهه اخیر می‎پردازد و سعی دارد به واگرایی و همگرایی این دو عامل در تصمیمات سیاست خارجی ج.ا. ایران در بازه زمانی 1400-1358 بپردازد، و با ذکر موارد و مصادیق فراوان به این پندار نادرست در برخی محافل علمی و بعضا رسانه‎ای در داخل و خارج کشور پاسخ دهد که می‎گویند عمده تصمیمات سیاست خارجی ج.ا. ایران متاثر از ملاحظات ایدئولوژیک است، و بر این باور است که در برخی موارد، بالعکس این ملاحظات ژئوپلتیک بوده که خود را بر تصمیمات سیاست خارجی ج.ا. ایران تحمیل کرده است و در بیشتر موارد نیز عمده تصمیمات سیاست خارجی ج.ا. ایران برآیند همگرایی دو عامل فوق بوده است.

فهرست

مقدمه مؤلفان 9

فصل اول: کلیات 11

1-1. مقدمه 12

1-2. مذهب 13

1-2-1. مفهوم مذهب... 13

1-2-2. نظریه‌ها و رویکردها به مذهب... 14

1-2-3. سنخ‌های دین‌داری و مذهبی.. 17

1-2-4. پیشینه مذاهب و اسلام در ایران.. 18

1-2-4-1. مذاهب اهل تسنن.. 18

1-2-4-2. اسلام و ایران.. 20

1-2-4-3. مذهب تشیع و ایران.. 24

1-2-4-4. شکل‌گیری مذهب تشیع در ایران و خاورمیانه. 28

1-2-4-5. جغرافیای شیعه در خاورمیانه و ایران.. 29

1-2-5. انقلاب اسلامی و نقش فرهنگ سیاسی شیعه در تحقق آن.. 30

1-3. ژئوپلیتیک 33

1-3-1. مفهوم ژئوپلیتیک... 33

1-3-2. ژئوپلیتیک در بستر زمان.. 36

1-3-3. اندیشه و ادبیات ژئوپلیتیک... 41

1-3-4. رویکردهای نظری به ژئوپلیتیک... 43

1-3-4-1. نظریه‌ی ژئوپلیتیکي يورديس فون لوهازن.. 43

1-3-4-2. نظريه‎های ادوارد لوت واك و ژان شرايبر. 44

1-3-4-3. بری بوزان و نظریه‌ی 1+4. 46

1-3-4-4. فرانسيس فوكوياما و تئوری پايان تاريخ.. 48

1-3-4-5. نايخت من و نظریه‌ی جهان چهارم. 49

1-3-4-6. والرشتاين و تئوری ژئوكالچر. 51

1-3-4-7. تئوری ژئوپلیتیک گلاسنر. 52

1-3-5. تحولات در ماهيت ژئوپلیتیک... 53

1-3-5-1. وزن ژئوپلیتیک... 54

1-3-5-2. چالش ژئوپلیتیکی.. 55

1-4. ژئوپلیتیک ایران 56

1-4-1. مشخصات و حوزه‌های ژئوپلیتیکی ایران.. 56

1-4-1-1. حوزه ژئوپليتيکی قفقاز آناتولی.. 59

1-4-1-2. حوزه‌ی ژئوپليتيکی خلیج‌فارس... 62

1-4-1-3. حوزه‌ی ژئوپليتيکی دريای عمان و اقيانوس هند. 67

1-4-1-4. حوزه ژئوپليتيکی فلات ايران.. 69

1-4-1-5. حوزه ژئوپليتيکی آسيای مرکزی.. 72

1-4-1-6. حوزه ژئوپليتيکی دريای خزر. 75

1-4-2. عوامل ژئوپلیتیکی ایران ایران.. 79

1-4-2-1. وسعت ايران.. 79

1-4-2-2. موقعیت ایران.. 80

1-4-2-3. شکل جغرافیایی ایران.. 82

1-4-2-4. وضع طبيعی و اقليمی.. 84

فصل دوم: سیاست خارجی ایران 85

2-1. مقدمه 86

2-1-1. سیاست... 86

2-1-2. مفهوم سیاست خارجی.. 87

2-1-3. اهداف سياست خارجي.. 90

2-2. گفتمان‌های حاکم بر سیاست خارجی ایران 95

2-3. اصول سیاست خارجی در قانون اساسی 99

2-4. سیاست خارجی در سند چشم‌انداز 1404 107

2-5. سیاست خارجی در برنامه‌های اول تا ششم توسعه ایران 108

2-5-1. سیاست خارجی در برنامه اول توسعه ایران.. 108

2-5-2. سیاست خارجی در برنامه دوم توسعه ایران.. 109

2-5-3. سیاست خارجی در برنامه سوم توسعه ایران.. 112

2-5-4. سیاست خارجی در برنامه چهارم توسعه ایران.. 116

2-5-5. سیاست خارجی در برنامه پنجم توسعه ایران.. 120

2-5-6. سیاست خارجی در برنامه ششم توسعه ایران.. 124

2-6. چالش‌های تحقق سیاست خارجی مکتوب ایران 130

فصل سوم: مذهب، ژئوپلیتیک و انقلاب اسلامی ایران (1) 135

3-1. مقدمه 136

3-1-1. مناطق جغرافیایی کشورهای اسلامی.. 136

3-1-2. هلال شیعی.. 137

3-2. رویکرد ژئوپلیتیک به جایگاه شیعه 139

3-2-1. جایگاه جهانی اسلام در نظریه‎های ژئوپلیتیک... 139

3-2-2. ژئوپلیتیک شیعه و دیدگاه اندیشمندان ژئوپلیتیک... 142

3-2. تأثیرات انقلاب اسلامی بر جهان اسلام 144

3-2-1. بازتاب انقلاب اسلامی بر شيعيان.. 145

3-2-2. بازتاب انقلاب اسلامی بر اهل سنّت... 147

3-3. ژئوپلیتیک ‎‎ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی.. 150

3-3-1. ‎‎ایران و ژئوپلیتیک دو قطبی.. 150

3-3-2.ژئوپلیتیک‎‎ایران، حدفاصل پیروزی انقلاب تا آغاز جنگ تحمیلی.. 151

3-3-3. استراتژی ژئوپلیتیکی صدور انقلاب... 152

3-3-4. انزوای ژئوپلیتیک ‎‎ایران.. 152

3-3-5. ژئوپلیتیک ‎‎ایران پس از وقوع جنگ تحمیلی.. 154

3-4. تأثیر ژئوپلیتیک و مذهب شیعه در انقلاب اسلامی ایران 155

3-4-1. ارتباط ژئوپلیتیک شیعه و انقلاب اسلامی ایران.. 155

3-4-2. تأثیرات ژئوپلیتیکی گفتمان شیعه بر سیاست خارجی ایران.. 158

3-4-3. عوامل مهم ژئوپلیتیک مؤثر بر الگوی سیاسی مورد حمایت شیعیان.. 160

3-4-4. جایگاه ژئوپلیتیک شیعه در قدرت منطقه‌ای ایران.. 164

3-4-5. نفوذ سیاسی ایران برای پیشبرد گفتمان‌های مذهب تشیع.. 167

3-4-6. شیعه هراسی و عوامل منطقه‌ای و خارجی آن.. 169

فصل چهارم: مذهب، ژئوپلیتیک و سیاست خارجی ایران(2) 171

4-1. مقدمه 172

4-1-1. سیاست خارجی ایران در دولت موقت (1358-1357). 172

4-1-2. سياست خارجی پس از دولت موقت (1368-1358). 174

4-1-2-1. سیاست خارجی ایران در روابط با اروپا (1368-1358). 175

4-1-2-2. سیاست خارجی راديكاليسم با تأكيد بر شیوه رابطه ملت‌ها (1367-1359). 178

4-2. مذهب، سیاست خارجی در دولت هاشمی رفسنجانی (1376-1368) 183

4-2-1. دوره گفتگوهای انتقادی در سیاست خارجی (1376-1368). 184

4-2-2. سياست خارجی بر اساس ترتيبات منطقه‌ای و الزامات ملی (1376-1368). 187

4-2-3. سياست‌های منطقه‌ای ايران در دوران هاشمی رفسنجانی.. 192

4-3. مذهب و سیاست خارجی در دولت‌های خاتمی (1384-1376) 196

4-3-1. دولت خاتمی و توسعه‌گرایی سیاست محور (1384-1376). 196

4-3-2. دوره گفتگوهای سازنده و فراگیر (1376-1384). 198

4-3-3. مبانی و اصول سیاست خارجی دولت خاتمی (1376-1384). 201

4-3-3-1. مبانی و اصول سیاست خارجی خاتمی.. 201

4-3-3-2. سياست‌های منطقه‌ای ايران در دورۀ خاتمی.. 203

4-4. مذهب و سیاست خارجی در دولت احمدی‌نژاد (1384-1392). 207

4-4-1. دولت احمدی‌نژاد و سیاست عدالت و پیشرفت (1392-1384). 208

4-4-2. اصول و مبانی سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد (1392-1384). 208

4-4-2-1. اصول و مبانی سیاست خارجی احمدی‌نژاد. 208

4-4-2-2. مهم‌ترین اصول و مؤلفه‌های سیاست خارجی احمدی‌نژاد. 209

4-4-2-3. سیاست خارجی منطقه‌ای احمدی‌نژاد. 211

4-4-3. تخاصم و تقابل در دوران اصول‌گرایان (1392-1384). 213

4-4-4. تحولات سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد. 216

4-4-5. سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد و گفتمان اصولگرایی عدالت محور. 221

4-4-5-1. دولت- ملت ایران.. 221

4-4-5-2. انقلاب اسلامی ایران.. 223

4-4-5-3. نظم و نظام بین‌الملل.. 224

4-5. مذهب و سیاست خارجی در دولت روحانی (1400-1392) 225

4-5-1. دولت روحانی و سیاست خارجی تنش‌زدائی (1400-1392). 225

4-5-2. مبانی و اصول سیاست خارجی دولت روحانی (1400-1392). 226

4-5-2-1. مبانی و اصول سیاست خارجی روحانی.. 226

4-5-2-2. سیاست‌های خارجی روحانی.. 228

4-6. ملاحظات ژئوپلیتیکی، سیاست خارجی و طراحی سیاست‌های کلان ایران 229

4-7. طراحی ژئوپلیتیکی برای سیاست خارجی ایران به‌عنوان پل منطقه‌ای 232

4-8. واگرایی ملاحظات ایدئولوژیک و ژئوپولتیک در سیاست خارجی ایران 234

4-8-1. موضع ایران در حمله شوروی به افغانستان ( 1979). 235

4-8-2. موضع ایران در قبال شورش اخوان المسلمین در سوریه (1982). 237

4-8-3. موضع ایران در فتوای قتل سلمان رشدی (1988). 239

4-8-4. موضع ایران در حمله عراق به کویت و فرایند آزادسازی آن (1991). 241

4-8-5. موضع ایران در حمله آمریکا به افغانستان و سقوط طالبان (2001). 244

4-8-6. موضع ایران در حمله آمریکا به عراق و سقوط صدام حسین (2003). 246

4-8-7. موضع ایران در بحران سوریه (2021-2011). 246

4-8-8. موضع ایران در قبال سرکوب ایغورها در چین (2018-2014). 250

4-8-9. موضع ایران در نسل‌کشی مسلمانان میانمار (2017). 251

4-8-10. موضع ایران در جنگ آذربایجان و ارمنستان و پس از آن (2020-2021). 253

4-9. همگرایی ملاحظات ایدئولوژیک و ژئوپولتیک در سیاست خارجی ایران 256

4-9-1. جنبش حزب الله... 256

4-9-2. جنبش حماس و جهاد اسلامی فلسطین.. 257

4-9-3. جنبش انصارالله... 258

فصل پنجم: جمع‌بندی مباحث 263

5-1. جمع‌بندی 264

منابع فارسی 269

منابع انگلیسی 282