قابل ذکر است که فایل Pdf و Word کتاب در صورت تمایل مشتری پس از خرید ارسال میگردد.

.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

پیشگفتار------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1

فصل اول: مفاهیم پایه------------------------------------------------------------------------------------------- 2

1-1. مقدمه---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2

1-2. مفاهیم پایه---------------------------------------------------------------------------------------------------- 4

1-2-1. مفهوم سرزمین بی‌دفاع----------------------------------------------------------------------------------- 4

1-2-1-1. مفهوم نیروی نظامی------------------------------------------------------------------------------------ 5

1-2-1-2. اشاره‌ای به مفهوم تجاوز-------------------------------------------------------------------------------- 6

1-2-1-2-1. معنای تجاوز و تعریف آن--------------------------------------------------------------------------- 6

1-2-1-2-2. جنگ تجاوزکارانه (a war of aggressively)----------------------------------------------------- 7

1-2-1-3. مفهوم اشغال-------------------------------------------------------------------------------------------- 9

1-2-1-3-1. معنا و مفهوم--------------------------------------------------------------------------------------- 10

1-2-1-3-2. ممنوعیت اشغال----------------------------------------------------------------------------------- 10

1-2-1-3-3. شرایط تحقق اشغال------------------------------------------------------------------------------- 11

1-2-1-3-4. تعریف اشغال نظامی------------------------------------------------------------------------------ 12

1-2-1-3-5. جایگاه اشغال نظامی در نظام بین‌الملل--------------------------------------------------------- 13

1-2-1-3-6. تفاوت اشغال با تهاجم---------------------------------------------------------------------------- 13

1-2-1-3-7. رابطه تجاوز با اشغال------------------------------------------------------------------------------ 14

1-2-1-4. اصول حاکم بر تکالیف نظامیان در سرزمین‌های بی‌دفاع و اشغالی------------------------------ 15

1-2-1-4-1. حقوق بشردوستانه (Humanitarian Law)----------------------------------------------------- 15

1-2-1-4-2. رعایت حقوق بشردوستانه و اجرای آن---------------------------------------------------------- 15

1-2-1-4-3. عدم نقض اصول حقوق بین‌الملل در سرزمین‌های بی‌دفاع و تحت سلطه------------------- 17

1-2-1-4-3-1. اصل ممنوعیت توسل به زور------------------------------------------------------------------- 17

1-2-1-4-3-2. اصل حق ملت‌ها در تعیین سرنوشت خود--------------------------------------------------- 19

1-2-1-5. عدم نقض اصول حقوق بشردوستانه و ارتکاب جنایات جنگی----------------------------------- 21

1-2-1-6. رعایت مصادیق حقوق بشردوستانه در سرزمین‌های بی‌دفاع------------------------------------- 22

1-2-1-6-1. حمایت از افراد غیرنظامی------------------------------------------------------------------------ 22

1-2-1-6-2. حمایت و رفتار انسانی با مردم منطقه اشغالی-------------------------------------------------- 23

1-2-1-6-3. استفاده از سلاح‌های ممنوعه و روش‌های ممنوعه در جنگ---------------------------------- 23

1-2-1-6-4. حمایت از میراث تاریخی و فرهنگی در مخاصمات مسلحانه---------------------------------- 25

1-2-1-7. کمک‌های بشردوستانه و مداخلات بشردوستانه--------------------------------------------------- 26

1-2-1-8. انواع اشغال سرزمین‌های بی‌دفاع از دیدگاه حقوق بین‌الملل------------------------------------- 27

1-2-1-8-1. اشغال با مصلحت (دوستانه)---------------------------------------------------------------------- 27

1-2-1-8-1-1. اشغال با مصلحت توسط دولت‌های در حال جنگ----------------------------------------- 27

1-2-1-8-1-2. اشغال با مصلحت و مسالمت‌آمیز با موافقت دولت اشغال شده---------------------------- 28

1-2-1-8-1-3. اشغال پس از اتمام جنگ---------------------------------------------------------------------- 28

1-2-1-8-1-4. اشغال به منظور عبور-------------------------------------------------------------------------- 29

1-2-1-8-2. اشغال نظامی (خصمانه)-------------------------------------------------------------------------- 29

1-2-1-8-2-1. استیلا بر سرزمین دشمن و به اشغال درآوردن آن در زمان جنگ، با توسل و اتکاء به نیروی نظامی 29

1-2-1-8-2-2. اشغال نظامی یک سرزمین در زمان جنگ، مطابق با قرارداد ترك مخاصمه------------- 29

1-2-1-9. مبانی نظری پیرامون تکالیف نظامیان و سرزمین‌های بی‌دفاع و اشغالی------------------------ 30

1-2-1-10. نظریات حقوقدانان پیرامون ماهیت سرزمین‌های بی‌دفاع و سرزمین‌های اشغالی------------ 30

1-2-1-10-1. نظریه نمایندگی یا مدیریت--------------------------------------------------------------------- 31

1-2-1-10-2. نظریه صلاحیت مشترك یا تقسیم صلاحیت------------------------------------------------- 31

1-2-1-11. نظریه علمای حقوق در مورد حاکمیت دولت‌ها و تکالیف نیروهای نظامی در زمان اشغال- 31

فصل دوم: حقوق و منابع حمایتی در سرزمین­های اشغالی------------------------------------------ 33

2-1. حقوق بشر--------------------------------------------------------------------------------------------------- 33

2-1-1. تعریف حقوق بشر---------------------------------------------------------------------------------------- 33

2-1-1-1. تاریخچه حقوق بشر---------------------------------------------------------------------------------- 35

2-1-1-2. حقوق بشر در اسلام---------------------------------------------------------------------------------- 36

2-1-1-3. منابع و دسته‌بندی‌های حقوق بشر----------------------------------------------------------------- 37

2-1-2. ضمانت اجراهای بین‌المللی در حقوق بشر و حقوق بشردوستانه----------------------------------- 39

2-1-3. منابع بین‌المللی اشغال و عوامل مؤثر بر وضع آن----------------------------------------------------- 40

2-1-3-1. دیدگاه تاریخی---------------------------------------------------------------------------------------- 40

2-1-3-2. منابع موجود------------------------------------------------------------------------------------------- 42

2-1-3-3. منابع فرعی-------------------------------------------------------------------------------------------- 42

2-1-3-4. منابع اصلی-------------------------------------------------------------------------------------------- 43

2-1-4. رویه بین‌المللی کشورها در زمینه اشغال--------------------------------------------------------------- 43

2-1-4-1. منابع بین‌المللی اشغال------------------------------------------------------------------------------- 43

2-1-4-2. تصمیمات قضایی بین‌المللی در زمینه اشغال------------------------------------------------------ 49

2-1-4-3. رویه بین‌المللی کشورها در زمینه اشغال----------------------------------------------------------- 51

2-1-4-4. قواعد و اسناد بین‌المللی راجع به حاکمیت دولت‌ها در زمان اشغال----------------------------- 51

2-1-4-5. وضعیت جنگ و اشغال در دو نبرد بزرگ جهانی و ویتنام از منظر حقوق بین‌الملل----------- 52

2-1-4-5-1. جنگ جهانی اول---------------------------------------------------------------------------------- 52

2-1-4-5-2. جنگ جهانی دوم---------------------------------------------------------------------------------- 54

2-1-4-5-3. بررسی ابعاد حقوقی اشغال ویتنام توسط ایالات‌متحده آمریکا-------------------------------- 56

2-1-4-5-4. بررسی ابعاد حقوقی اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی------------------------- 58

2-1-4-5-4-1. اهمیت استراتژیک افغانستان و علل حمله شوروی و اشغال این کشور------------------- 58

2-1-4-5-4-2. علل حمله نظامی شوروی به افغانستان و اشغال این کشور-------------------------------- 59

2-1-4-5-4-3. موضع‌گیری جامعه بین‌المللی در قبال اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی 60

2-1-4-5-4-4. وضعیت حاکمیت افغانستان در زمان اشغال------------------------------------------------- 61

2-1-4-5-5. بحران بالکان و اشغال جمهوری‌های تازه استقلالیافته از منظر بین‌الملل------------------- 62

2-1-4-5-5-1. زمینه‌ها و علل ایجاد بحران در جمهوری دموکراتیک فدرال یوگسلاوی----------------- 62

2-1-4-5-5-2. واکنش جامعه بین‌المللی و عملکرد سازمان ملل متحد در زمینه اشغال بوسنی هرزگوین 63

2-1-4-5-6. بررسی حقوقی تجاوز عراق و اشغال بخش‌های از خاک ایران--------------------------------- 66

2-1-4-5-6-1. ریشه‌ها و علل تجاوز نظامی عراق به ایران--------------------------------------------------- 66

2-1-4-5-7. اشغال کویت و اثرات حقوقی آن در سطح بین‌الملل------------------------------------------- 67

2-1-4-5-7-1. علل تاریخی و زمینه‌های اشغال کویت توسط عراق---------------------------------------- 67

2-1-4-5-7-2. ارزیابی عملکرد سازمان ملل و جامعه بین‌المللی کشورها در قبال بحران خلیج‌فارس-- 68

2-1-5. تأمین احتیاجات ضروری اهالی سرزمین‌های اشغالی------------------------------------------------ 71

2-1-5-2. حمایت از کودکان------------------------------------------------------------------------------------ 77

2-1-5-3. حمایت از کارکنان بهداری غیر نظامی-------------------------------------------------------------- 78

2-1-5-4. احترام به حق حاکمیت مردم سرزمین اشغالی بر منابع طبیعی خود---------------------------- 79

2-1-5-5. منع کوچ اجباری و انتقال دسته جمعی اهالی سرزمین‌های اشغالی----------------------------- 81

2-1-5-6. منبع کار اجباری-------------------------------------------------------------------------------------- 85

2-1-5-7. ممنوعیت گروگان‌گیری------------------------------------------------------------------------------ 87

2-1-5-8. ممنوعیت هتک حرمت زنان------------------------------------------------------------------------- 88

2-1-5-9. ممنوعیت اقدامات تلافی جویانه--------------------------------------------------------------------- 90

2-1-5-10. برقراری نظم عمومی-------------------------------------------------------------------------------- 90

2-1-5-10-1. سرکوب اعمال خشونت‌بار---------------------------------------------------------------------- 92

2-1-5-10-2. حمایت از کارگاه‌ها و تأسیسات دارای نیروهای خطرناک----------------------------------- 93

2-1-5-10-3. محافظت از محیط‌زیست طبیعی--------------------------------------------------------------- 94

2-1-5-10-4. حمایت خاص از آثار تاریخی و فرهنگی-------------------------------------------------------- 95

2-1-5-10-5. آثار اشغال بر حقوق بیگانگان حاضر در سرزمین‌های اشغالی------------------------------- 98

2-1-5-10-6. دولت حامی--------------------------------------------------------------------------------------- 98

2-1-6. ضمانت اجرای کنوانسیون‌های چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو و پروتکل اول الحاقی ۱۹۷۷ (در خصوص تکالیف نیروهای اشغال گر در سرزمین‌های اشغالی)------------------------------------------------------------------------------ 99

2-1-6-1. ضمانت اجرای مدنی-------------------------------------------------------------------------------- 101

2-1-6-1-1. تعهد به جبران خسارت و پرداخت غرامت---------------------------------------------------- 102

2-1-6-1-2. ایجاد مسئولیت بین‌المللی---------------------------------------------------------------------- 102

2-1-6-2. ضمانت اجرای کیفری------------------------------------------------------------------------------ 103

فصل سوم: تکالیف نظامیان در سرزمین­های اشغالی در عرف و حقوق بین الملل------------ 107

3-1. اسناد بین‌المللی در خصوص تکالیف نظامیان در سرزمین‌های بی‌دفاع اشغالی--------------------- 107

3-1-1. منابع فرعی---------------------------------------------------------------------------------------------- 108

3-1-2. اسناد و کنوانسیون‌های بین‌المللی------------------------------------------------------------------- 108

3-1-2-1. عهدنامه مورخ 22 اوت 1864 ژنو در خصوص حمایت از مجروحان، بیماران جنگی و کارکنان بهداری در زمان جنگ و اشغال---------------------------------------------------------------------------------------------------- 108

3-1-2-2. کنوانسیون مورخ 18 اکتبر 1907 لاهه (27 مهرماه 1376)----------------------------------- 109

3-1-2-3. پیمان 15 آوریل 1935 واشنگتن در زمینه حفاظت از بناهای تاریخی، مراکز علمی، هنری و فرهنگی در زمان جنگ-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 110

3-1-2-4. کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی هنگام جنگ (مصوب آوریل 1954. م)----------------- 111

3-1-2-5. کنفرانس 1919 صلح ورسای---------------------------------------------------------------------- 111

3-1-2-6. عهدنامه بین‌المللی مورخ 9 دسامبر 1948 مربوط به جلوگیری از کشتار دسته‌جمعی یا ژنوسید (نسل‌کشی)-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 114

3-1-3. کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو مصوب 12 اوت 1949----------------------------------------------- 115

3-1-3-1. کنوانسیون چهارم ژنو راجع به حمایت از افراد کشوری (غیر نظامی) در زمان جنگ-------- 117

3-1-3-2. کنوانسیون چهارم ژنو------------------------------------------------------------------------------ 117

3-1-3-3. حدود اجرای کنوانسیون از نظر زمان------------------------------------------------------------- 118

3-1-3-4. وضعیت موافقت‌نامه‌ها و معاهدات اختصاصی و جانبی------------------------------------------ 118

3-1-3-5. سلب حق از خود، توسط اشخاص مورد حمایت کنوانسیون----------------------------------- 119

3-1-3-6. وضعیت روابط سیاسی و دیپلماتیک دول متخاصم در زمینه اجرای کنوانسیون (مواد 9 تا 12). 119

3-1-3-7. حمایت کلّی اهالی در مقابل بعضی اثرات جنگ (مواد 13 تا 26)------------------------------ 120

3-1-3-8. وضع اشخاص مورد حمایت و معامله با آنان------------------------------------------------------ 121

3-1-3-9. شرایط و ضوابط حاکم بر انتقال بازداشت‌شدگان مورد حمایت اراضی اشغالی---------------- 124

3-1-3-10. اراضی اشغال شده (از باب سوم کنوانسیون چهارم ژنو)--------------------------------------- 124

3-1-4. ضمانت اجرای کنوانسیون‌های چهارگانه 1949 ژنو------------------------------------------------ 136

3-1-4-1. پروتکل‌های الحاقی مصوب ژوئن 1977 به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو--------------------- 138

3-1-4-1-1. مباحثی از پروتکل اول الحاقی پیرامون بحث تکالیف نظامیان در سرزمین‌های بی‌دفاع-- 140

3-1-4-1-1-1. دفاع غیرنظامی در سرزمین‌های بی‌دفاع و اشغالی---------------------------------------- 140

3-1-4-1-1-2. وضعیت روزنامه‌نگاران در اراضی اشغالی---------------------------------------------------- 142

3-1-4-1-1-3. ضمانت اجرای پروتکل اول الحاقی 1977-------------------------------------------------- 142

3-1-4-1-1-4. ترجمه و انتشار کنوانسیون‌ها و پروتکل اول الحاقی--------------------------------------- 143

3-1-4-2. وضعیت مرتکبین جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت---------------------------------------- 143

3-1-4-2-1. جنایات جنگی------------------------------------------------------------------------------------ 143

3-1-4-2-2. جنایت علیه بشریت----------------------------------------------------------------------------- 144

3-1-4-2-3. فعالیت‌های سازمان‌های بشردوستانه و صلیب سرخ----------------------------------------- 145

3-1-4-2-4. موارد تخلف و نقض شدید (جدی) در مخاصمه و در سرزمین‌های اشغالی----------------- 145

3-1-4-3. مسئولیت کیفری مافوق در نقض قواعد و مقررات حقوق بشر و بشردوستانه توسط نظامیان در سرزمین‌های بی‌دفاع------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 147

3-1-4-3-1. مسئولیت کیفری مافوق در معاهدات بین‌المللی--------------------------------------------- 148

3-1-4-3-2. شرایط تحقق مسئولیت کیفری فرمانده------------------------------------------------------- 148

3-1-4-3-2-1. گستره مسئولیت----------------------------------------------------------------------------- 149

3-1-4-3-2-2. داشتن علم و آگاهی-------------------------------------------------------------------------- 149

3-1-4-3-2-3. قصور در پیشگیری و مجازات--------------------------------------------------------------- 150

فصل چهارم: آثار حقوقی ناشی از اشغال نظامی سرزمین­های بی­دفاع------------------------- 152

4-1. حاکمیت دولت، اشغال نظامی، سرزمین‌های بی‌دفاع و تکالیف نظامیان---------------------------- 152

4-1-1. تصمیمات قضایی--------------------------------------------------------------------------------------- 152

4-1-2. رویه بین‌المللی کشورها در زمینه اشغال سرزمین‌های بی‌دفاع------------------------------------ 153

4-1-3. انواع صلاحیت‌های حاکم قانونی و دولت اشغال‌کننده در سرزمین‌های بی‌دفاع در عرف و حقوق بین‌الملل 154

4-1-3-1. صلاحیت قانونگذاری-------------------------------------------------------------------------------- 154

4-1-3-2. صلاحیت قضایی------------------------------------------------------------------------------------- 155

4-1-3-2-1. صلاحیت رسیدگی به جرائم عادی و دعاوی مدنی-------------------------------------------- 155

4-1-3-2-2. صلاحیت رسیدگی به جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت-------------------------------- 157

4-1-3-3. اصول محاکمات لازم الرعایه (آیین دادرسی)---------------------------------------------------- 158

4-1-3-4. صلاحیت اداری-------------------------------------------------------------------------------------- 159

4-1-3-5. وضعیت جنگ‌های آزادی‌بخش در سرزمین‌های بی‌دفاع در عرفوحقوق بین‌الملل----------- 160

4-1-4. آثار حقوقی اشغال بر اموال و سکنة سرزمین‌های اشغالی بی‌دفاع--------------------------------- 160

4-1-4-1. اثر حقوقی اشغال بر اموال------------------------------------------------------------------------- 160

4-1-4-1-1. اموال دولتی (عمومی)--------------------------------------------------------------------------- 161

4-1-4-1-2. اموال غیردولتی (خصوصی)-------------------------------------------------------------------- 161

4-1-4-2. تأثیر اشغال بر سکنه اراضی بی‌دفاع اشغالی از نظر حقوق بین‌الملل و عرف بین‌الملل------- 162

4-1-4-2-1. حق حیات، آزادی و حیثیت فردی اتباع کشور اشغال شده--------------------------------- 163

4-1-4-2-2. آثار اشغال بر حقوق بیگانگان حاضر در سرزمین‌های اشغالی------------------------------- 163

4-1-5. نگاهی آماری به موارد عمده اشغال نظامی و نفوذ در سرزمین‌های بی‌دفاع---------------------- 163

4-1-6. ضمانت اجرای تکالیف حقوق بشردوستانه توسط نظامیان در سرزمین‌های بی‌دفاع------------ 166

4-1-6-1. نقش ارکان سازمان ملل متحد--------------------------------------------------------------------- 166

4-1-6-1-1. نقش شورای امنیت------------------------------------------------------------------------------ 166

4-1-6-1-2. نقش مجمع عمومی----------------------------------------------------------------------------- 167

4-1-6-1-3. نقش دیوان بین‌المللی دادگستری------------------------------------------------------------- 168

4-1-6-2. نقش کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC)----------------------------------------------------- 168

4-1-6-3. نقش دیوان بین‌المللی کیفری (ICC)------------------------------------------------------------- 170

4-1-6-4. نقش دولت‌ها و مسئولیت آن‌ها------------------------------------------------------------------- 171

4-1-7. شیوه‌های مداخلة قدرت‌های بزرگ در کشورهای ضعیف------------------------------------------ 171

4-1-7-1. مدل دخالت یک‌جانبه------------------------------------------------------------------------------ 172

4-1-7-2. مدل خودداری یک‌جانبه--------------------------------------------------------------------------- 176

4-1-7-3. مدل مداخلة طرفینی------------------------------------------------------------------------------- 176

4-1-7-4. مدل رقابت - تفاهم--------------------------------------------------------------------------------- 182

4-1-7-5. مدل عدم مداخلة متقابل--------------------------------------------------------------------------- 183

4-1-7-5-1. مدل منزوی‌سازی-------------------------------------------------------------------------------- 184

4-1-7-5-2. مدل بی‌طرف سازی------------------------------------------------------------------------------ 184

4-1-7-5-3. مدل حائل سازی--------------------------------------------------------------------------------- 185

جمع‌بندی مباحث و پیشنهادات-------------------------------------------------------------------------- 187

منابع و مآخذ--------------------------------------------------------------------------------------------------- 190